Circulair ondernemen als pijler van het duurzame familiebedrijf

Circulaire economie. Die term hoor je steeds vaker als het gaat over maatschappelijk verantwoord ondernemen. In de circulaire economie gaan we verantwoord om met bronnen, produceren we met zo min mogelijk afval en hergebruiken we zoveel mogelijk. Bij Bredenoord is circulair werken al tientallen jaren een vanzelfsprekend onderdeel van het ondernemen en de langetermijnvisie van het familiebedrijf.

De combinatie van de woorden circulair en economie zegt het al: door zuiniger en bewuster om te gaan met materialen, energie en arbeid, kun je economisch voordeel halen. De Nederlandse overheid stelt de circulaire economie als doel. Dit kan alleen slagen als hier voor het bedrijfsleven goede businessmodellen aan ten grondslag liggen. Businessmodellen die focussen op slimme, duurzame ontwerpen, hergebruik en recycling. Ellen MacArthur heeft een duidelijk model ontwikkeld dat voor bedrijven een leidraad en inspiratie kan zijn. In het model worden verschillende circulaire kringlopen onderscheiden. In figuur 1 is dit model toegepast op Bredenoord. Aan de hand van het Apeldoornse verhaal lichten we de circulaire economie toe.

Circulair ondernemen op basis van drie schaalgroottes

Als familiebedrijf levert Bredenoord al ruim tachtig jaar flexibele stroom. Met verhuur, verkoop en service van stroomaggregaten, maar ook met plants van zonnepanelen, batterijsystemen en hybride oplossingen. Vanuit goed rentmeesterschap zijn in de afgelopen jaren meerdere circulaire kringen ontwikkeld. Deze circulaire werkwijze en producten hebben bijgedragen aan het succes van het bedrijf. Interessant is dat Bredenoord dit op drie schaalgroottes doet. Het eerste niveau betekent dat binnen het bedrijf kringlopen zijn gesloten. De tweede schaal gaat over de waardeketen vanaf grondstofleverancier tot en met eindgebruikers. Het derde niveau is een nu zeer actuele stap, waarin naar mogelijkheden wordt gezocht om binnen het ecosysteem van relaties samenwerkingen aan te gaan die leiden tot waardecreatie.

Eerste niveau: circulair werken binnen Bredenoord

Het circulaire businessmodel begint al bij het ontwerpen van nieuwe aggregaten. Ze moeten geschikt zijn voor intensieve inzet met een lange levensduur, én efficiënt vervoer. En ze moeten zo duurzaam mogelijk te produceren zijn. Als een aggregaat zijn dienstjaren in de verhuur erop heeft zitten, komt de tweede cyclus in beeld. We refurbishen (renoveren) de aggregaten voor een tweede leven als noodstroomaggregaat, bijvoorbeeld bij ziekenhuizen. Een noodstroomaggregaat hoeft in de regel minder draaiuren te maken. Absolute betrouwbaarheid is nog steeds essentieel, en dat is gegarandeerd door ontwerp en onderhoud. Kan een aggregaat echt niet meer ingezet worden, dan worden alle bruikbare onderdelen bewaard. Bredenoord heeft een van de grootste onderdelenvoorraden in de sector. Ook van machines die niet meer geproduceerd worden. Daarmee krijgen veel aggregaten over de hele wereld een langere levensduur. En vanzelfsprekend recyclen we alle materialen, zoals metaal, olie en accu’s.

Op zoek naar hernieuwbare bronnen

Onderdeel van een verantwoord design is ook om te kijken of er alternatieven zijn voor de fossiele diesel. Bredenoord richt zich daarbij met name op hernieuwbare bronnen en duurzame brandstoffen en wil deze kunnen aanbieden aan haar klanten. Allereerst hernieuwbare energie: al zo’n tien jaar geleden startte Bredenoord met onderzoek naar zonne-energie. Dat leidde tot de eerste ESaver: zonnepanelen die leveren aan een accu, waardoor het aggregaat alleen bij piekstroom of als de accu leeg is aan hoeft te slaan. Toen dit prototype er eenmaal was, bleek het gebruik van een vooraf opgeladen accu zonder zonnepanelen het aggregaat ook al enorm te verduurzamen. In vijf jaar tijd hebben alle klanten samen met de ESaver meer dan een half miljoen liter diesel bespaard. En daardoor 2 miljoen kilo aan CO₂-uitstoot voorkomen. Energieopslag is daarom een belangrijk nieuw circulair businessmodel voor Bredenoord. Het is dé manier om u als klant van energie te voorzien, ook in de toekomst. En het zorgt ervoor dat we aggregaten langer op een verantwoorde manier kunnen gebruiken. Daarom is inmiddels ook de volgende stap gezet: de Battery Box. Dit is de eerste grote mobiele energie-opslag van 600kWh in Europa. De technologie van zonnepanelen in combinatie met een aggregaat is intussen op veel plaatsen in Afrika in gebruik via onze Solar Plants.

Tweede niveau: circulair ondernemen in de waardeketen

Voor duurzame brandstoffen, het eerder genoemde tweede aspect van een verantwoord design, is Bredenoord circulaire samenwerking met leveranciers aangegaan. Sinds 2015 zijn aggregaten ook te bestellen met HVO-biobrandstof. Deze HVO-biobrandstof komt onder meer uit afgewerkt frituurvet, dus restafval. Bredenoord nam het voortouw om biobrandstoffen te testen nog voordat motorfabrikanten dat deden. Met deze tests konden we de werking van de aggregaten op biobrandstof garanderen en onze klanten CO₂-neutrale stroom bieden die met HVO wordt opgewekt. Voor deze manier van circulair ondernemen werkt Bredenoord samen met partners die transparant zijn over het proces en stappen goed vastleggen. Aan de brandstof zelf kun je immers niet zien of ruiken of het verantwoord is. Transparantie en kennis delen zien we als essentieel voor de circulaire economie.

Van product naar service

Circulair werken in de keten is ook nodig om aan de verwachting van klanten te voldoen. De beleving verschuift van bezit naar gebruik. Als verhuurder van apparatuur voldoe je daar natuurlijk sowieso aan. Maar klanten komen ook steeds minder voor één bepaald (circulair) product met vereiste specificaties. Ze komen voor de oplossing: zo duurzaam mogelijke stroom op een plek waar geen of niet voldoende netstroom aanwezig is. Hoe Bredenoord dat regelt, laten ze steeds meer aan ons over. ‘Product as a service’ heet dat in circulaire modellen. Dat geeft ruimte om hernieuwbare bronnen met proven technology te combineren, en om slim samen te werken met partners. Er is wel één basisvoorwaarde om ‘product as a service’ te laten slagen: 24/7 optimale en flexibele service. Laten we daar nu net al tachtig jaar ervaring in hebben!

Stap 3: samen naar circulaire businessmodellen binnen je ecosysteem

Echt grote circulaire stappen zijn te zetten op het volgend niveau, je ecosysteem. Door breder te kijken dan je waardeketen met leveranciers en klanten, zijn slimme nieuwe circulaire businessmodellen te ontwikkelen. Met buurbedrijven, overheden, kennispartners maar ook organisaties die je via via ontmoet, en die met iets heel anders bezig zijn, kun je nieuwe manieren bedenken om kringlopen te verbinden. Want circulair werken is voor Bredenoord een ‘tool’ en niet een doel op zich. Het is een middel om te werken aan een duurzame, toekomstbestendige maatschappij. En in het geval van Bredenoord met de focus op de energietransitie: van fossiel naar hernieuwbaar. We willen als onderneming waarde blijven creëren in het grotere plaatje. Bredenoord zoekt altijd naar out-of-the-box manieren om ons circulaire businessmodel te kunnen vastknopen aan een initiatief van anderen. ‘The internet of things’ en big data analyse brengen nieuwe mogelijkheden om vraag en aanbod op een nieuwe, directere manier op elkaar af te stemmen. Via een uitgekiend systeem precies op het juiste moment volle accu’s ergens bezorgen, omdat een machine een seintje gegeven heeft bijvoorbeeld. Ook het delen van vraagstukken over je (circulaire) producten is interessant. Misschien heeft iemand in Bredenoord's ecosysteem wel de oplossing. De toekomst ligt open!

Steeds snellere ontwikkelingen

De ontwikkelingen in de circulaire economie volgen elkaar in steeds sneller tempo op. Daarop inspelen vraagt om flexibiliteit, open staan voor de omgeving en snel reageren op vragen uit de maatschappij. Neem bijvoorbeeld de inzet van waterstof. Al tien jaar geleden ontstond op basis van die techniek de Purity. Het circulaire businessmodel dat Bredenoord voelde aankomen, kwam toen niet van de grond. Maar waterstof maakt nu een nieuwe opmars. In Duitsland zijn al meer dan 90 tankstations voor personenauto’s gebouwd en overal in Noord-Europa zijn kleinschalige initiatieven om waterstof te produceren. Bredenoord kijkt daarom nu actief naar verbindingen met partijen die met waterstof te maken hebben. Om onze waterstofexpertise te delen, en te leren van nieuwe inzichten. En we zien nog twee heel interessante ontwikkelingen, op het gewone elektriciteitsnet. Er komen steeds meer ‘prosumers’ die producent en consument tegelijk zijn door zelf stroom op te wekken, vaak met zonnepanelen. Zij willen betrouwbare stroom. Hierin ontstaan nieuwe behoeftes en andere rollen. En het is realistisch om te verwachten dat door de toename van gelijkstroominstallaties zoals zonnepanelen, steeds meer kleine grids de omslag naar gelijkstroom (DC) zullen maken waar nu nog vooral wisselstroom wordt gebruikt. Hier bereiden we ons op voor met onze samenwerkingspartners, zoals Area 55 en Cleantech Apeldoorn. Door nu al samen te testen in smart grids, kunnen nieuwe circulaire businessmodellen ontstaan.

Aangeboden: lessons learned op het gebied van duurzame ontwikkeling

Onze overtuiging: met één circulair businessmodel ben je er niet. Circulair ondernemen draait om het ontwikkelen van meerdere businessmodellen. Een goede balans vinden tussen risico’s en kansen. In de tijd zul je een verschuiving zien van het ene naar het andere businessmodel, gebaseerd op de vraag van de klant. En soms komt iets dus ineens weer terug. De circulaire economie vraagt om lef en om samenwerking met andere partijen, die níet per definitie in je eigen waardeketen zitten. Dat begint met gewoon eens met elkaar praten.

Bredenoord is benieuwd naar de verrassende ideeën van anderen en laat zich graag een spiegel voorhouden. Wij ontmoeten u graag voor een inspirerend gesprek!